International

POL

Wspierać zamiast wychować

Amication – podstawowe zalożenia komunikacji postpedagogicznej

Jak można wspierać zamiast wychowywać? Punktem wyjścia jest akceptacja stanowiska, że każdy czlowiek już od narodzin posiada kompetencje do samostanowienia. Stanowić o sobie znaczy:
– interpretować i oceniać świat wedlug wlasnej, subiektywnej perspektywy (i dzieci także posiadają tę umiejętność);
– odpowiednio postępować w zależności od sytuacji.

Może najlepiej zilustruje to przykład sytuacji konfliktowej. Otόż dziecko chce oglądać film w telewizji, rodzic się temu sprzeciwia. Często zdarza się że w takiej sytuacji dorośli wyłączają telewizor i wtedy dziecko może odbierać emocjonalny kontekst zachowania rodzica, jako:
– pedagogiczny – »to dla twojego dobra wyłączam telewizor, ten film nie jest dla ciebie odpowiedni; nie możesz tego jeszcze dobrze ocenić, wiem to lepiej, niż ty«;
– lub postpedagogiczny – »nie chcę stanowić za ciebie sposobu postrzegania tej sytuacji. Według mojej wiedzy, jeśli obejrzysz ten film – nie będzie to dobre także dla mnie. To moje przekonanie nie jest bardziej wartościowe niż twoje. Ale moja wiedza jest dla mnie wytyczną mojego postępowania. Włączenie telewizora stanowi przekroczenie moich granic. A zatem tu są moje granice, bronię ich i nie mogę inaczej. Wiem, że ty także masz swoje racje, ale taka decyzja jest dla mnie najlepsza Dlatego wyłączam telewizor.«

W tym przykładowym zdarzeniu, dziecko postpedagogicznie myślącego rodzica także nie obejrzy filmu w telewizji, ale jednocześnie nie doświadczy toksycznego psychicznie komunikatu, że odmowa włączenia telewizora prowadzi do jego najlepszego dobra. Jego poczucie samostanowienia nie zostanie podane w wątpliwość.

Na początku lat siedemdziesiątych w nurt ruchόw na rzecz praw dzieci zostala wąłczona radykalna analiza tradycyjnych stosunkόw między dorosłymi i dziećmi. Opierając się na koncepcji Amication, dorosły komunikując się z dzieckiem, rezygnuje z poszukiwania odpowiedzi na pytanie: Co jest dobre dla dziecka? lecz stawia inne: Kim ja jestem? Co ja dhcę? To mocno zakorzenione w postmodernizmie stanowisko ma swoje źrόdło w egzystencjalnej rόwności ludzi oraz ich przekonań. Ukazuje drogę do uniwersalnei, postpedagogicznej komunikacji. Podobne postpedagogiczne impulsy formułowali naukowcy i badacze reprezentujący rόżne dziedziny wiedzy.

W latach 1976-1978 został przeprowadzony przez Hubertusa von Schoenebecka empiryczny projekt badawczy z dziećmi w wieku od trzech do siedemnastu lat. Celem tego przedsięwzięcia było poznanie istoty postpedagogicznej komunikacji. Wyniki tych badań przedstawione zostały w pracy doktorskiej. Dr. Hubertus von Schoenebeck opracował wspόlnie z Jensem Bontem koncepcję teorii i praktyki wolnej od intencjonalnego wychowywania, u podstaw ktόrej legły postpedagogiczne idee, dorobek ruchu o prawa dzieci i osiągnięcia psychologii humanistycznej. To wszystko zaowocowało utworzeniem stowarzyszenia »Freundschaft mit Kindern« (»Przyjaźń z dziećmi«), ktόrego ideą przewodnią jest wspieranie zamiast wychowywania.

Realizowana przez Stowarzyszenie »Przyjaźń z dziećmi« postmodernistyczna koncepcja przyjaznego stosunku do samego siebie, do innych i do świata, znana jest pod nazwą AMICATION (od łacińskiego »amicus« – tzn. przyjaciel). Doświadczenia i refleksje projektu badawczego Hubertusa von Schoenebecka, jak i wdrożenie oraz zastosowanie zdobytej wiedzy doprowadziły do specyficznego, bo postmodernistycznego, postpatriarchalnego, postpedagogicznego poglądu na świat, ktόry przenika do wszystkich obszarόw życia. Amication zawiera w sobie oprόcz wielu innych uwarunkowań także te, ktόre dotyczą ludzkich realiόw, a mianowicie filozofię egzystencjalistyczną i etykę, emocjonalność i praktykę. Amication jest podstawą postpedagogicznej komunikacji.

Wprowadzenie do postpedagogicznych idei znależć można w następujących książkach:
1. B. Śliwerski, Przekraczanie granic wychowania. Od 'pedagogiki dziecka' do antypedagogiki, AUL, Uniwersytet Łόdzki, Łόdź 1992
2. H. von Schoenebeck, Po tamtej stronie wychowania. Życie w wolności od psychicznej przemocy, przekład: W Żłobicki, Oficyna Wydawnicza Impuls, Krakόw 1997 i 1999
3. T. Szkudlarek, B. Śliwerski, Wyzwania pedagogiki krytycznej i antypedagogiki, Oficyna Wydawnicza Impuls, Krakόw 1991(1997)
4. H. von Schoenebeck, Antypedagogika. Być i wspierać zamiast wychowywać, przekład: Natasza Szymańska, Agencja Wydawnicza Jacek Santorski & Co., Warszawa 1994
5. H. von Schoenebeck, Kocham siebie takim jakim jestem. przekład: Iwona Pańczakiewicz, Oficyna Wydawnicza Impuls, Krakόw 1994
6. H. von Schoenebeck, Antypedagogika w dialogu, przekład: Dorota Sztobryn, Oficyna Wydawnicza Impuls, Krakόw 1996
7. H. von Schoenebeck, Szkola z ludzka twarza. Wizje i rzeczywistosc, tlumaczenie i slowo wstepne, przekład: Andrezey Murzyn, Oficyna Wydawnicza Impuls, Krakόw 2001

—

Książki można zamόwić także bezpośrednio w wydawnictwach:
Oficyna Wydawnicza IMPULS
ul. Fatimska 53 b, 31-831 Kraków
Polen
Tel.: 12/422-59-47
Mobile: 506-624-220